موسسات نظر سنجی غربی و نظر سنجی های انتخاباتی

موسسات نظر سنجی غربی و نظر سنجی های انتخاباتی

مدیریت پژوهش های خارج از کشور ( مرکز تحقیقات صدا و سیما )

به نقل از : فصلنامه مطالعات انتخابات / سال اول / شماره ۱ / پاییز ۱۳۹۱ / ص ۱۰۵-۱۱۲

چکیده

نظر سنجی های انتخاباتی تا حدود زیادی صحّت نتایج انتخابات را نشان می دهند . در این نوشتار ، شرایط لازم برای انجام نظر سنجی های انتخاباتی و شیوه کار بعضی از موسسات غربی ذکر می شود . سپس نمونه ای از شیوه کار موسسه « گالوپ » ارائه شده و در پایان نیز فهرست معتبر ترین موسسات نظر سنجی غربی آمده است . با نگاهی به شیوه کار موسسات معتبر ، درباره موضوع انتخابات می توان دریافت که رعایت پیش شرط هایی از قبیل بی طرفی ، استفاده از روش مناسب ، حجم نمونه مناسب و انتشار دادن آن در زمان مطلوب برای افکار عمومی دارای اهمیت زیادی است .

واژگان کلیدی : نظر سنجی ، گالوپ ، روش ، حجم نمونه ، بی طرفی ، سوگیری ، اعتماد مخاطب .

مدیریت پژوهش های خارج از کشور ( مرکز تحقیقات صدا و سیما )

به نقل از : فصلنامه مطالعات انتخابات / سال اول / شماره ۱ / پاییز ۱۳۹۱ / ص ۱۰۵-۱۱۲

مقدمه

در بسیاری از کشورها ، قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی یا ریاست جمهوری و نیز رفراندوم ها ، نظر سنجی های متعددی توسط مراکز نظر سنجی بی طرف انجام و منتشر می شود . این نظر سنجی ها نه تنها قبل از انجام انتخابات یا رفراندوم موجب اطلاع رسانی در مورد وضعیت احزاب در انتخابات پارلمانی یا افراد در انتخابات ریاست جمهوری می شوند بلکه تا حدود زیادی صحت نتایج انتخابات را هم نشان می دهند . ( Newport . 1-3 ) در این نوشتار ، ابتدا شرایط لازم برای انجام نظر سنجی های انتخاباتی و شیوه کار بعضی از موسسات غربی ذکر می شود . سپس نمونه ای از شیوه کار موسسه گالوپ به عنوان مشهورترین و معتبر ترین موسسه نظر سنجی امریکا ارائه می شود . در پایان ، فهرست معتبرترین موسسات نظر سنجی غربی می آید .

شرایط انجام نظر سنجی های انتخاباتی

با توجه به حساسیت موضوع انتخابات در افکار عمومی کشورهای گوناگون ، انجام نظر سنجی های انتخاباتی مستلزم رعایت پیش شرط هایی است که در صورت عدم رعایت آنها ، نظر سنجی از اعتبار لازم برخوردار نخواهد بود . نکات زیر در مورد شرایط انجام نظر سنجی های انتخاباتی در کشور های گوناگون قابل ذکر است .

۱- بی طرفی :موسساتی که نظر سنجی های انتخاباتی را انجام می دهند ، باید کاملاً بی طرف و مستقل باشند . بدیهی است که وجود سوگیری در موسسات نظر سنجی موجب زیر سوال رفتن نتایج آنها می شود . در پایان این مطلب ، فهرست تعدادی از موسسات معتبر نظر سنجی در کشورهای غربی آمده است که در طول زمان فعالیت ، بی طرفی خود را اثبات کرده اند و لذا در حوزه های علمی و سیاسی به آنها استناد می شود . موسسات معتبر به منظور حفظ بی طرفی ، از انجام نظر سنجی های سفارشی که حمایت مالی احزاب و طرف های ذی نفع را دارند ، خودداری می کنند . برای مثال ، یکی از اصول کار گالوپ این است که از انجام نظر سنجی های انتخاباتی برای هر یک از احزاب اصلی امریکا ( حزب دموکرات و حزب جمهوری خواه ) خودداری می کند و تا امروز نیز این رویه را ادامه داده است .

۲- روش : موسسات نظر سنجی غربی از سه روش عمده یعنی : مصاحبه حضوری ، مصاحبه تلفنی و پیمایش اینترنتی استفاده می کنند . روش انجام نظر سنجی های بسته به نوع مناطق ، متفاوت است . امروزه اکثر موسسات غربی از روش مصاحبه تلفنی برای انجام نظر سنجی در کشورهای توسعه یافته و مصاحبه حضوری در کشورهای در حال توسعه استفاده می کنند . گاهی هم از ترکیب هر دو روش استفاده می شود ( Kumer , 1999. 5 )

موسسه گالوپ به عنوان قدیمی ترین و معتبرترین موسسه نظر سنجی جهان کار خود را با نظر سنجی های انخاباتی آغاز کرد . این نظر سنجی که در سال ۱۹۳۶ انجام شد ، پیش بینی کرد که در مبارزه انتخابات ریاست جمهوری آن سال فرانکلین روز ولت بر رقیبش آلفرد لاندرون پیروز خواهد شد . زمانی که نتایج انتخابات با پیش بینی گالوپ همخوانی پیدا کرد ، بر اعتبار گالوپ افزوده شد .

امروزه گالوپ برای صد روزانه تغییرات میزان رای کاندیداهای گوناگون از روش « پیگیری روزانه » استفاده می کند . در این روش که جزء روش های تلفنی به حساب می آید ، از میان پاسخگویان ثبت نام شده ( پاسخگویانی که قبلاً همکاری خود را برای انجام نظر سنجی تلفنی اعلام کرده اند ) ، هزار شماره تلفن ( شامل ۶۰۰ شماره معمولی و ۴۰۰ تلفن همراه ) به صورت تصادفی انتخاب و نظر سنجی انجام می شود . هر پنج روز یک بار نظر سنجی بر اساس سوالات ثابت ( مانند : اگر همین امروز انتخابات ریاست جمهوری امریکا برگزار شود ، به اوباما رای می دهید یا به رامنی ؟ ) انجام می شود ( B.M ann, 2005 : 561-563 ) سپس نتایج نظر سنجی بر اساس گرایش سیاسی ( دموکرات ، جمهوری خواه یا مستقل ) ، جنسیت ، قومیت و … منتشر می شود .

۳- حجم نمونه : معمولاً در نظر سنجی های انتخاباتی حجم نمونه حداقل هزار پاسخگوی بزرگسال ( بالای ۱۸ سال ) است . بدیهی است که سایر استانداردهای نظر سنجی ( تعادل جنسیتی ، توزیع جغرافیایی و اجتماعی و … ) نیز باید رعایت شود . در نظر سنجی های انتخاباتی امریکا ، آلمان ، هند و سایر کشور های فدرال، علاوه بر موارد فوق به موضوع توزیع برابر پاسخگویان در هر ایالت نیز توجه می شود .

۴- سوالات نظرسنجی انتخاباتی: نظر سنجی های انتخاباتی دارای سوالات بسیار ساده و مفهوم برای عموم مردم است . نمونه های زیر در نظر سنجی های انتخاباتی مشاهده می شود :

– در انتخابات پیش رو به چه کسی رای می دهید ؟

– در انتخابات پیش رو کدام کاندیدا رای خواهد آورد ؟

– در انتخابات پیش رو کدام حزب برنده خواهد شد ؟

– آیا در انتخابات پیش رو شرکت خواهیدکرد ؟ چرا ؟

– کدام یک از موارد دغدغه (نگرانی ) اصلی شماست و می خواهید کاندیدای مورد نظر شما آن را در اولویت قرار دهد ؟ اقتصاد ، امنیت ، اخلاق ، دین و …. .

نمونه ای نظر سنجی موسسات نظر سنجی غربی (نظر سنجی انتخاباتی گالوپ)

موسسه گالوپ به صورت روزانه و هفتگی نظر سنجی های انتخاباتی را در امریکا و سایر کشورهای جهان انجام می دهد . میزان رضایت از عملکرد رئیس جمهور امریکا به صورت هفتگی و حتی روزانه ، در سایت این موسسه منتشر می شود . همچنین وضعیت رقبای رئیس جمهور فعلی که در درون حزب رقیب به رقابت مشغول اند ، منتشر می شود . برای مثال ، در حال حاضر ، میت رامنی و باراک اوباما به رقابت برای کاندیداتوری ریاست جمهوری مشغول اند که وضعیت آنها مرتباً گزارش می شود .

( www.gallup.com )

همان طور که گفته شد ، گالوپ در ماه هایی قبل از انتخابات ریاست جمهوری ، میزان آرای رقبا را به صورت هفتگی منتشر می سازد . به عنوان نمونه ، در ۲ نوامبر ۲۰۰۸ ، قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امریکا ، گالوپ نتایج یک نظر سنجی انتخاباتی را در سایت خود منتشر کرد که از ۳۱ اکتبر تا ۲ نوامبر همان سال به روش مصاحبه تلفنی انجام شده بود . از پاسخگویان پرسیده شده بود : « در انتخابات ریاست جمهوری آینده به اوباما رای خواهید داد یا به مک کین یا هیچ کدام ؟ » نتایج حاکی از آن بود که ۵۳ درصد به اوباما و ۴۲ درصد به مک کین رای خواهند داد . ۱ درصد کاندیداهای دیگر ( از احزاب یا افراد مستقل ) را ذکر کرده بودند . ۱ درصد گفتند به هیچ کدام رای نخواهند داد و ۳ درصد گزینه « نمی دانم » را انتخاب کردند . ( Idib ) علاوه بر این نتایج ، سایت گالوپ روند رقابت بین اوباما و مک کین را به صور یک نمودار به نمایش گذاشت .این نمودار نشان می داد در طول زمان ، رقابت تنگانگی بین کاندیداهای ریاست جمهوری امریکا وجود داشته و نتایج نهایی انتخابات ( که درجریان آن اوباما ۵۳ درصد و مک کین ۴۶ درصد آرا را به خود اختصاص دادند ) با نتایج نظر سنجی ها فاصله زیادی نداشته است . ( wikipedia.org ) لذا نتایج انخابات نیز مورد پذیرش نسبی طرفین قرار گرفت .

مقایسه کار موسسات نظر سنجی غربی با موسسات داخلی

همان طور که گفته شد ، اولین اصل در برگزاری نظر سنجی های انتخاباتی رعایت بی طرفی کامل است . این امر بنا به وضعیت خاص تاریخی – اجتماعی تا کنون درکشور ما محقق شده است . موسساتی که کار نظرسنجی انتخاباتی در ایران انجام می دهند ، اغلب دارای سوگیری های پنهان و آشکارند و لذا توانایی جلب اعتماد مخاطبان رسانه را ندارند . در چنین حالتی حتی اگر سایر شرایط انجام نظر سنجی انتخاباتی رعایت شود ، شائبه سوگیری موسسه انجام دهنده نظر سنجی ، می تواند موجب بی اعتمادی مخاطبان شود که نمونه های آن را می توان در عکس العمل مخاطبان به نتایج نظر سنجی های انتخاباتی که در سایت های مختلف داخلی منتشر می شود ، مشاهده کرد .

علاوه بر موضوع اعتماد مخاطب ، روش انجام نظر سنجی ها نیز حائز اهمیت است . با توجه به ضریب نفوذ اینترنت در ایران و اعتماد نداشتن پاسخگویان به تماس های تلفنی ، که ریشه عمیقی در فرهنگ ایرانیان دارد ، از سه روش عمده نظر سنجی ( حضوری ، تلفنی و اینترنتی ) تنها روش حضوری می تواند از قابلیت اتکای بالایی برخوردار باشد . این امر در نظر سنجی های صورت گرفته در مرکز تحقیقات صدا و سیما از طریق استخدام پرسشگرانی که نظر سنجی های حضوری انجام می دهند ، تا حدود زیادی رعایت می شود . بدیهی است که وجود موضوعاتی از قبیل : بی سوادی یا کم سوادی پاسخگویان ، تفاوت های زبانی و فرهنگی مناطق متفاوت و مطلوبیت امکان ناشناخته ماندن در نظر سنجی های حضوری موجب برتری این روش قدیمی در روش های جدید تر ( نظر سنجی های تلفنی و اینترنتی ) ، در ایران ، می شود .

نتیجه گیری

با نگاهی به شیوه کار موسسات معتبر درباره موضوع انتخابات می توان دریافت که با توجه به حساسیت موضوع انتخابات در افکار عمومی ، رعایت پیش شرط هایی از قبیل بی طرفی ، استفاده از روش مناسب ، حجم نمونه مناسب و معرّف و انتشار دادن آن زمان مناسب برای افکار عمومی ( و نه صرفاً برای طیفی خاص ) دارای اهمیت زیادی است . انتشار به موقع و عمومی نتایج انتخابات ، می تواند زمینه را برای برگزاری بدون تنش انتخابات فراهم سازد و از شدت پیامدهای بعد از انتخابات نیز بکاهد . در ادامه فهرستی از مراکز نظر سنجی معتبر کشورهای غربی که مرکز تحقیقات صدا و سیما منتشر کرده است ، می آید :

موسسات نظر سنجی غربی و نظر سنجی های انتخاباتی عنوان مقاله ای بود که مطالعه کردید در این مقاله ضمن ارائه فهرست معتبرترین موسسات نظر سنجی غربی به شرایط انجام نظر سنجی های انتخاباتی و مقایسه کار موسسات نظر سنجی غربی با موسسات داخلی نیز پرداخته شده، امیدواریم از مطالب مفید و کارآمد متن فوق استفاده نموده و لذت ببرید .

در پایان بار دیگر راه های ارتباطی مجموعه را برای مخاطبان گرامی یادآور می شویم:

تلفن های مجموعه:

دفتر مرکزی:
۰۵۱۳۲۲۳۶۷۹۵
۰۹۰۲۲۲۳۶۷۹۵

دفتر تهران:   ۰۲۱۸۸۲۴۱۲۴۴

تلگرام: @irentekhabat

اینستاگرام: @ir.entekhabat

منابع :

– مراکز معتبر نظر سنجی اروپا و آمریکای شمالی ، مرکز تحقیقات صدا و سیما ، ۱۳۸۵ .

– B. Mann Christopher ( 2005 ) . ( Getting Pre – Election Surveys Right: The Effects of Advance Letters on Pre- eletion Forecasting ) , Public Opinion Quarterly , 69 ( 4 ) : 561 -563 .

– Newport Frank, Lydia Saad and David Moore , ( How are polls conducted ? ) in Where Ameirca Stands . John Wiley & Sons , 2007 , p 1-3 – http : //en . Wikipedia . org/ wiki / Untied – States presidential election 2008

– http : //www.gallup.com /poll/107764/gallup-daily-obama – takes – lead – ov – mc – cain – ۴۲-۴۸۰٫aspx.

-Kumar Krishna , Conducting in Developing Countries ( http://pdf.usaid .gov/pdf/PNADG566.pdf)